Hindistan-Pakistan gerilimi yeniden tırmandı...
Hindistan’ın Cemmu ve Keşmir bölgesinde geçtiğimiz hafta gerçekleştirilen ve 26 kişinin ölümüyle sonuçlanan saldırı sonrası Pakistan ile yaşanan gerginlik sürüyor.
CEMMU VE KEŞMİR'DEKİ TERÖR SALDIRISI
Hindistan'ın Cemmu ve Keşmir bölgesindeki Pahalgam'ın turistik bir noktasında 22 Nisan’da tatilcilere yakın mesafeden ateş açılmış, saldırıda 25 Hindistan vatandaşı yerli turist ile 1 Nepal vatandaşı hayatını kaybetmişti.
Saldırıyı "Keşmir Direnişi (TRF)" adlı örgüt üstlenmiş, Cemmu ve Keşmir polisi saldırıyı 2'si Pakistanlı olmak üzere 3 şüphelinin gerçekleştirdiğini açıklamıştı.
Hindistan yönetimi, saldırının "sınır ötesi terör bağlantıları" olduğu gerekçesiyle hedef aldığı komşusu Pakistan ile diplomatik ilişkilerinin seviyesini düşürmüştü.
PAKİSTAN: HİNDİSTAN SALDIRI HAZIRLIĞINDA
Adı açıklanmayan kaynaklara dayandırılan haberlerde, Hindistan Başbakanı Narendra Modi'nin kapalı kapılar ardında düzenlenen bir toplantıda orduya "operasyon düzenleme izni" verdiği iddia edilerek, ordunun bu iznin ardından Cemmu ve Keşmir’de terör saldırısına vereceği karşılığın şekli, hedefleri ve zamanlamasına karar verme konusunda tam bir operasyonel özgürlüğe sahip olduğu belirtildi.
Haberlerde, Modi'nin toplantıda, Hindistan Silahlı Kuvvetleri’nin profesyonel yeteneklerine olan inancını ve güvenini ifade ettiği ve hükümetinin orduya tam destek verdiğini belirttiği aktarıldı.
"HİNDİSTAN 24-36 SAAT ARASINDA SALDIRABİLİR"
Pakistan Federal Enformasyon ve Yayıncılık, Ulusal Miras ve Kültür Bakanı Attaullah Tarar, Hindistan'ın gelecek 24 ila 36 saat içinde askeri harekat düzenleme niyetinde olduğuna ilişkin güvenilir istihbarat edindiklerini açıkladı.
78 YILDIR ÇÖZÜLEMEYEN 'KEŞMİR SORUNU'
Hindistan ve Pakistan arasında savaş çanları çalarken Keşmir’in hangi ülke toprakları içerisinde yer alacağı meselesi, Güney Asya'nın en uzun süreli ihtilaflarından biri olarak, 78 yıldır çözüme kavuşmayı bekliyor.
Hint yetkililerin saldırıyı düzenleyenlerin "Pakistan'dan geldiği" suçlamasında bulunması üzerine iki ülke arasındaki gerilim yeniden tırmandı.
OLAYLAR 1947'DE BAŞLADI
Hindistan ile Pakistan arasındaki gerginlikler, iki ülkenin de bağımsızlıklarını kazandığı 1947'de başladı.
İngiliz sömürgesinden kurtulan Hint Yarımadası'nda Pakistan ve Hindistan, iki ayrı ülke olarak Ağustos 1947'de bağımsızlıklarını ilan etti.
Müslüman nüfusun çoğunlukta olduğu bölgeler Pakistan'a, Hinduların yoğun yaşadığı yerler ise Hindistan'a bırakıldı.
İngiltere, 1947'de Hindistan'dan çekilirken, nüfusunun yüzde 90'ı Müslüman olan Keşmir halkı, 1947'de Pakistan'a katılmaktan yana tavır alsa da dönemin prensi Maharaja Hari Singh, Hindistan ile birleşmeye karar verdi.
MÜSLÜMAN KEŞMİR HALKI, HİNDİSTAN İLE BİRLEŞME KARARINA KARŞI ÇIKTI
Bu karar, iki ülke arasında büyük sorunlara yol açan Keşmir sorununun başlamasına neden oldu.
Hindistan ile birleşme kararına Müslüman Keşmir halkı karşı çıktı. Artan protestolar nedeniyle kontrolü kaybeden Maharaja, isyanı bastırmak için Hindistan'dan yardım istedi.
Keşmir prensinin yardım talebine olumlu cevap veren Yeni Delhi yönetimi, isyanı bastırmak için askerleriyle bölgeyi işgal etti.
Böylece iki ülke arasındaki ilk savaş, bağımsızlıklarından kısa bir süre sonra 22 Ekim 1947'de Keşmir yüzünden başladı.
BM ARABULUCU OLDU
Savaş, Birleşmiş Milletler'in (BM) arabuluculuğunda 1 Ocak 1949'da imzalanan ateşkes anlaşmasıyla sona erdi.
BM, taraflar arasında bir ateşkes sağlarken 21 Nisan 1948'de bölgedeki halkın özgürce hangi ülkeye katılmak istediğine dair bir plebisit yapılması çağrısında bulundu.
Ancak Hindistan bu referanduma karşı çıkarak bölgedeki askerlerini geri çekmeyip kontrolü altındaki toprakları "Cammu Keşmir" adıyla kendine bağladı ve Keşmir üzerindeki kontrolünü pekiştirdi.
Hindistan ile Pakistan arasında, Keşmir meselesi sebebiyle 1965, 1971 ve son olarak 1999'da da savaşlar yaşandı.
ŞİMLA ANLAŞMASIYLA OLUŞAN STATÜKO
1947'de bağımsızlığın kazanılmasının ardından Pakistan'da, Bengal nüfusla ilgili sorunlar baş gösterdi.
Yeni Delhi yönetiminin bugünkü Bangladeş topraklarını oluşturan Doğu Pakistan'da ortaya çıkan bağımsızlık hareketlerini desteklemesi üzerine iki ülke arasındaki üçüncü savaş çıktı.
Pakistan'ın 1971'de Hindistan'la yaptığı savaşın ardından Doğu Pakistan, "Bangladeş" adıyla bağımsızlığını ilan etti.
Savaşın ardından 1972'de imzalanan Şimla Antlaşması ile "Sınır Kontrol Hattı" oluşturuldu.
Şimla Anlaşması ile belirlenen Kontrol Hattı (LoC), Keşmir'in Hindistan ve Pakistan kontrolündeki bölgelere ayrılmasını sağladı.
1980'Lİ YILLARIN SONLARINDA GERGİNLİKLER YENİDEN TIRMANDI
1980'li yılların sonuna doğru Hindistan'ın kontrolü altındaki Cammu Keşmir'de kitlesel halk ayaklanmaları da baş gösterirken, şiddet eylemleri, siyasetçilere yönelik suikastlar, adam kaçırma gibi olaylar had safhaya çıktı.
Hindistan, bölgedeki olayların Pakistan tarafından desteklendiğini iddia ederken, bölgeye de ilave güvenlik gücü konuşlandırdı.
Taraflar arasında 1999'da Kargil bölgesindeki sınır ihlalleri nedeniyle 7 hafta süren Kargil Savaşı yaşandı. İki ülke nükleer savaşın eşiğine geldi.
Keşmir meselesi de bu süreçte çözümü zor bir ihtilafa dönüştü. Bölgedeki askeri gerilim giderek tırmandı.
SINIRLI ÇATIŞMA
Hindistan ile Pakistan arasındaki gerilim, Hindistan idaresindeki Cammu Keşmir'de 14 Şubat 2019'da polis teşkilatına bağlı milis gücüne yapılan ve 44 kişinin öldüğü bombalı saldırıyla yeniden başladı.
Yeni Delhi yönetimi, saldırıyla ilgili Pakistan'ı suçladı. Saldırıyı kınayan Pakistan ise suçlamayı reddetti.
Hindistan, 26 Şubat 2019'da "Keşmir Kontrol Hattı'nın Pakistan tarafında bulunan terör örgütü hedeflerine" hava saldırısı düzenlediğini duyurdu.
Pakistan da 27 Şubat 2019'da, hava sahasını ihlal ettiği gerekçesiyle Hindistan'a ait 2 savaş uçağını düşürdüğünü bildirdi.
Pakistanlı yetkililer, düşen uçağın Hint pilotu Abhinandan Varthaman'ı linç edilmekten kurtarıp iyi niyet göstergesi olarak Hint yetkililere teslim etti.
Gelişmeler üzerine Pakistan tüm hava sahasını kapatırken, Hindistan bazı havaalanlarında uçuşları durdurdu.
HİNDİSTAN 2019'DA CAMMU KEŞMİR'İN STATÜSÜNÜ DEĞİŞTİRDİ
5 Ağustos 2019'a gelindiğinde ise Hindistan, yaptığı değişiklikle yarım asırdan uzun süredir Cammu Keşmir'e ayrıcalık tanıyan anayasanın 370'inci maddesini iptal ederek bölgenin özel statülü yapısını ortadan kaldırdı ve eyaleti ikiye böldü.
Eyalet, 31 Ekim 2019'da resmi olarak merkeze bağlı Cammu Keşmir ve Ladakh "Birlik Toprağı" statüsünde iki bölgeye ayrıldı.
CAMMU KEŞMİR'DE YENİ YÖNETİM
Cammu-Keşmir'de 10 yıl aradan sonra yapılan milletvekili seçimlerinde seçmenler, 18 Eylül, 25 Eylül ve 1 Ekim 2024'te 3 aşamada oy kullandı.
8 Ekim 2024'te açıklanan seçim sonuçlarına göre, Cammu-Keşmir'in eyalet statüsünü ve özel statüsünü geri getirme sözü veren Hindistan Ulusal Kongresi (INC) ile Cammu-Keşmir Ulusal Konferans Partisi ittifakı, 90 sandalyeden 48'ini kazanarak Meclis'te çoğunluğu yakaladı.
Cammu Keşmir'deki yeni yönetim, bölgenin özel statüsünün geri getirilmesine yönelik politika güdüyor.
Bharatiya Janata Partisi (BJP) lideri Başbakan Narendra Modi hükümeti, Cammu Keşmir'e özel statünün geri getirilmeyeceğini savunuyor.
'KEŞMİR DAYANIŞMA GÜNÜ'
Pakistan 1989'da, 5 Şubat'ı 75 yıldır çözüme kavuşturulamayan Keşmir sorununa dünya kamuoyunun dikkatini çekmek için "Keşmir Dayanışma Günü" ilan etmişti.
"Keşmir Dayanışma Günü" ile Cammu Keşmir'de Hint yönetimi altında bulunan Keşmir halkıyla dayanışma gösterilmesi, kendi kaderlerini tayin etme hakkı için verdikleri mücadelenin desteklenmesi ve bölgedeki çatışmalarda hayatını kaybeden direnişçi ve sivillerin anılması hedefleniyor.
Keşmir'de yıllardır süren çatışmalarda ve şiddet olaylarında on binlerce sivil, direnişçi ve hükümet güçlerine bağlı güvenlik görevlisi hayatını kaybetti.
Editor : Mücahit Güngördü
